Wielu kierowców doświadczyło tej sytuacji. Podróż trwa kilka godzin, jest noc, a jesteś już niedaleko od domu. Nie ma prawie żadnego ruchu, twoi pasażerowie już dawno zasnęli, radio wydaje się odtwarzać ciągle te same piosenki. Nagle twoja głowa opada. Po ułamku sekundy budzisz się i szarpiesz kierownicą, aby samochód nie zjechał z drogi. To jest właśnie mikrosen.
Wielu kierowców ma szczęście i udaje im się uciec, ale inni nie mają tyle szczęścia. „Mikrosen zalicza się jako jedna z przyczyn wypadków spowodowanych nieprzestrzeganiem zasad jazdy, które są na ogół najczęstszą i najtragiczniejszą przyczyną wypadków”, mówi Karel Mulač, szef zespołu badań nad bezpieczeństwem ruchu w ŠKODA.
„Możemy tylko niezawodnie zidentyfikować mikrosen jako przyczynę wypadku, kiedy kierowca po prostu się do tego przyzna. Ale nie zdarza się to często”.
Samochód w ruchu, którego w danym momencie nikt nie prowadzi, może zjechać z drogi i zderzyć się z każdą przeszkodą, pieszym lub rowerzystą, albo uderzyć w samochód przed nim, albo, co gorsza, ruszyć w przeciwnym kierunku jazdy na przeciwny pas ruchu. „Chociaż możesz ustanowić przepisy zabraniające korzystania z telefonu za kierownicą i nakładania grzywien za to wykroczenie, nic nie możesz zrobić z definicją mikrosnu”, mówi Mulač, wyjaśniając, dlaczego kierowcy często nie traktują tego problemu wystarczająco poważnie.
Niebezpieczeństwo nocy i nudy
Zmęczenie jest oczywistą przyczyną mikrosnu. Ale zmęczenie może wynikać z różnych czynników. „Sytuacje takie występują najczęściej w nocy, zwykle po długiej podróży lub gdy kierowca nie spał wystarczająco długo. Ale mikrosen może się zdarzyć również w ciągu dnia”, wyjaśnia Mulač. „Sen generalnie regeneruje ciało i ta potrzeba może nas pokonać np. po ciężkim spotkaniu biznesowym. Kiedy zespół kolegów przejeżdża setki kilometrów po takim spotkaniu, zasypiają po drodze, a kierowca pozostawiony sam sobie również zaczyna być senny”- mówi Mulač.
Docent Matúš Šucha z wydziału psychologii Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu potwierdza, że w nieoczekiwanych sytuacjach również może wystąpić mikrosen. „Zmęczenie może wynikać z wykonywania jednostajnych czynności - nawet ktoś, kto miał wystarczająco dużo snu i odpoczynku, może być zmęczony po długim monotonnym funkcjonowaniu. Kiedy jesteśmy narażeni na ciągłe powtarzanie impulsów, możemy stać się mniej czujni, a nasza aktywność spada”, wyjaśnia Šucha.
Prowadzenie pojazdu jest właśnie tego rodzaju monotonna czynnością. „Kierowcy często mają zautomatyzowaną jazdę, więc ciało odbiera impulsy, aby się zrelaksować”, mówi, wskazując, dlaczego coś tak wymagającego jak jazda samochodem może nas uśpić.
„Biorąc pod uwagę liczbę przejechanych kilometrów i liczbę wypadków drogowych, ryzyko może wydawać się bardzo małe dla kierowców - i statystycznie jest to prawda. Po prostu konsekwencje są niezwykle poważne”
Odpoczynek i planowanie
Zdaniem ekspertów nie ma lekarstwa na płytki sen - jedynym sposobem na uniknięcie tego jest zapewnienie wystarczającej ilości odpoczynku. „Idealną rzeczą jest zatrzymanie się, oparcie o siedzenie i krótka drzemka przez 15 minut”, wyjaśnia Karel Mulač prawidłowe zachowanie zmęczonego kierowcy.
Oczywiście należy zatrzymać się w bezpiecznym miejscu, co również może stanowić problem. „Wiele osób, które uległy tego rodzaju wypadkom, mówi nam, że czuło się zmęczonym, ale najbliższy zjazd lub stacja benzynowa na autostradzie znajdowały się piętnaście kilometrów dalej. A kierowca nie dotarł aż tak daleko” - mówi. Mimo to nie zaleca zatrzymywania się na drodze za wszelką cenę w przypadkowych miejscach.
Jak uzyskać lepszy efekt aby uniknąć mikrosnu?
1. Odpocznij przed jazdą
2. Jeśli idziesz spać wcześnie, nie jedź późno w nocy
3. Jeśli nie jesteś rannym ptaszkiem, nie jedź samochodem o świcie
4. Dobrze zaplanuj swoją podróż
5. Rób regularne przerwy
6. Zatrzymaj się w bezpiecznym miejscu i odpocznij
7. Porozmawiaj ze swoim pasażerem
8. Wypij filiżankę kawy, otwórz okno
9. Nie polegaj na systemach wspomagających bezpieczeństwo
10. Najlepszy asystent to wypoczęty kierowca
„Podstawową radą dotyczącą unikania mkrosnu jest właściwe zaplanowanie podróży. Jedź ze zwykłą prędkością, wyrusz w trasę we właściwym czasie, rób przerwy. Niektórzy ludzie nie lubią jeździć rano, inni nie lubią jeździć nocą - powinniśmy odpowiednio zaplanować naszą podróż”- wyjaśnia Mulač.
Istnieją różne zalecenia dotyczące postępowania w przypadku wystąpienia zjawiska senności. Niektórzy sugerują ćwiczenie, kawę lub napój energetyczny. Rozwiązania te zwykle działają przez jakiś czas, ale problem polega na tym, że zmęczenie może powrócić ze zdwojoną siłą. Mieszanka impulsów może również w pewnym stopniu pomóc. Częstsze przerwy w podróży mogą być korzystne, a także rozmowa z pasażerem może okazać się pomocna.
Docent Šucha mówi również, że kierowcy powinni nauczyć się rozpoznawać oznaki zmęczenia. „Nie ma uniwersalnej porady, jak rozpoznać zmęczenie. Musisz być świadomy siebie. Mówiąc wprost, dobrze, gdy kierowcy rzeczywiście zdają sobie sprawę z tego zjawiska”- mówi Šucha, dodając, że ludzie mają naturalną tendencję do ignorowania zmęczenia. „Jesteśmy podświadomie wyszkoleni do intensywnego działania i przez pewien czas również do ignorowania zmęczenia” - mówi.
Sam kierowca jest najlepszym asystentem
Nie ma również niezawodnej naukowej metody wykrywania zmęczenia. „Nie ma wiarygodnych, nieinwazyjnych metod wykrywania zmęczenia. Rzeczy takie jak EEG tak naprawdę nie działają i byłyby niewygodne dla kierowców”- mówi Šucha. Obecnie samochody mają różne funkcje wykrywania zmęczenia, ale według Šuchy zwykle ostrzegają kierowców tylko wtedy, gdy poziom zmęczenia przekroczy określony próg. Przed tym punktem czujniki ruchu lub kamery kierownicy w samochodzie nie mogą niezawodnie rozpoznać zmęczenia.
Kiedy faktycznie pojawia się mikrosen, nawet tradycyjne systemy pomocy, które pomagają kierowcom w standardowych sytuacjach, niekoniecznie są w stanie go uratować. „Weźmy hipotetyczną sytuację, w której system asystujący utrzymujący pas ruchu trzyma samochód na przyjemnej prostej drodze między polami, a kierowca zasypia” - mówi Karel Mulač, przygotowując scenę. „Kierowca budzi się - nic się nie stało i jedzie dalej. Kilka kilometrów później jest na wietrznej drodze w lesie i znów zasypia. Zamiast zjechać z drogi i wjechać na pole z minimalnymi konsekwencjami, samochód może zderzyć się z drzewem”- wyjaśnia.
Mimo to, w niektórych sytuacjach ŠKODA może uratować kierowcę doświadczającego snu za kierownicą. Samochody wyposażone w system Emergency Assist mogą zatrzymać się w razie potrzeby i włączyć światła awaryjne. System jest aktywowany automatycznie, jeśli kierowca jest obezwładniony: najpierw emituje sygnał ostrzegawczy dla kierowcy, a następnie samochód inicjuje krótki skręt. Jeśli kierowca nadal nie reaguje, samochód ze skrzynią biegów DSG może się automatycznie zatrzymać. Tak czy inaczej zaawansowane nowoczesne systemy asystujące są niczym innym jak dobrym pomocnikiem, a do efektywnej pracy potrzebują jednej rzeczy - wypoczętego i czujnego kierowcy.
Najbardziej niezawodne funkcje bezpieczeństwa pomogą Ci ogromnie, ale ostatecznie to ty jesteś najważniejszą z nich. Ponieważ ci zależy.
https://youtu.be/OnJa5WGkrmc